نصب و راه اندازی شبکه های نظیربه نظیر و به شهرت رسیدن آن به دهه ی 1990 و زمان ساخت اولین برنامه اشتراگ گذاری باز می گردد. در تعریف شبکه نظیربه نظیر چیست می توان گفت هر دستگاهی که امکان ارسال و دریافت داده را داشته باشد می توان در شبکه نظیر به نظیر یا p2p قرار بگیرد. این دستگاه می تواند لپ تاپ، سیستم PC، پرینتر و یا هرچیز دیگری باشد که از آن تحت عنوان گره (nood) یاد می شود. این گره ها در مجاورت یکدیگر قرار دارند و از قدرت یکسانی برخوردارند. در ادامه به تعریف شبکه نظیربه نظیر چیست، ویژگی ها و مزایای هر یک پرداخته شده است.

شبکه نظیربه نظیر (p2p) چیست؟

شبکه نظیر به نظیر یا p2p یک شبکه منعطف توزیع شده است که از اتصال چند کامپیوتر با یکدیگر ساخته می شود. در این نوع از شبکه ها خبری از سرورمرکزی نیست و هر نود همزمان هم نقش کاربر(client) و هم نقش سرور(server) را برای دیگر نودها ایفا می کند. تمام نودهای حاضر در شبکه نظیربه نظیر در ارتباط مستقیم با یکدیگر بوده و از قدرت و مسئولیت یکسانی برخوردارند.
در شبکه peer to peer هر نود به تمام اطلاعات شبکه دسترسی دارد علاوه بر این یک نود می تواند همزمان هم اطلاعاتی را دانلود و هم آپلود کند.
همانطور که گفته شد به دلیل عدم حضور سرور نحوه عملکرد شبکه های p2p به این صورت است که هر گره بعد از دریافت پیام آن را به گره دیگری ارسال می کند و این کارتا آن جا ادامه می یابد که پیام در کل شبکه و به دست تمام گره ها برسد.
ماهیت شبکه های نظیر به نظیر یا peer to peer غیر قانونی نیست اما برخی از آن برای انجام کارهای غیرقانونی استفاده می کنند.
شبکه های نظیر به نظیر براساس معماری به 3 دسته تقسیم می شوند.
• شبکه نظیر به نظیر بدون ساختار: همانطور که از نامشان پیدا است این نوع از شبکه های نظیر به نظیر از هیچ ساختار و نظم سازمان یافته ای برخوردار نیستند و هرنود بصورت تصادفی با نود دیگری در ارتباط است و همین باعث شده در مقابل خروج ناگهانی هر گره از شبکه آسیب کمتری ببینند اما در عوض برای پیداکردن یک داده با کوئری های بیشتری روبرو هستند، از طرفی در این نوع شبکه از حافظه و قدرت پردازنده ها به نسبت کمتری استفاده می شود.
• شبکه نظیر به نظیر ساختار یافته: این نوع از شبکه ها از معماری منظم تری برخوردارند اما در مقابل هزینه پیاده سازی و نگهداری بالاتری دارند و آفلاین شدن یا خارج شدن یک نود به صورت یکباره آسیب بیشتری را متوجه شبکه های ساختاریافته می کند.
• شبکه نظیر به نظیر هیبریدی: شبکه های نظیربه نظیر هیبریدی متشکل از سرور و کاربر هستند یعنی برخلاف دو مدل قبل امکان انجام کارها هم با حضور سرور به عنوان یک گره مرکزی و اصلی و هم بدون آن وجود دارد، همین مزیت سبب شده تا عملکرد بهتری نسبت به دو مدل گفته شده داشته باشد.

ویژگی شبکه های نظیر به نظیر یا peer to peer

شبکه های نظیربه نظیر ویژگی های مثبت بسیاری دارند که افراد را به استفاده از آن ترغیب می کند از جمله:
• زمانی که یکی از گره ها به هر دلیلی از کار بایستد (آفلاین شود) سایر گره ها به کار خود ادامه می دهند و متوقف نمی شوند و در صورت بازگشت مجدد آن گره به شبکه توسط سایر گره ها بروزرسانی شده و به چرخه توزیع شبکه بازمی گردد.
• به دلیل عدم وجود سرور مرکزی به راحتی می توان نود به شبکه اضافه کرد به عبارتی میزان گستردگی شبکه های p2p بالا است.
• برای متوقف کردن یک شبکه نظیربه نظیر باید تمام گره های غیرفعال شوند تا شبکه از حرکت بایستد.
• هرچه شبکه نظیربه نظیر گسترده تر باشد و تعداد نودهای بیشتری داشته باشد سرعت اشتراک گذاری فایل ها در آن بیشتر است.
• به دلیل عدم وجود سرور مرکزی و از آنجایی که گره ها به صورت مستقیم با هم در ارتباط هستند می توان گفت امنیت این شبکه ها بالا است.
• راه اندازی شبکه های همتا به همتا از کاربر/ سرور راحت تر است و به دانش تخصصی خاصی نیاز ندارد.

نصب شبکه های نظیربه نظیر بسیار زیاد است و همانطور که گفته شد برای مقاصد غیر قانونی نیز امکان استفاده دارد در ادامه بخشی از این استفاده ها آورده شده است.
• در حوزه رمز ارز شبکه های نظیربه نظیر به کاربران کمک می کنند بدون هیچ واسطه ای مبادلات خود را در بستر بلاک چین انجام دهند.
• برخی از پلتفرم های بازی های آنلاین برای دانلود بازی ها از شبکه های همتا کمک می گیرند مثل بازی Start CraftII
• اشتراک گذاری داده ها و منابع (کتاب، ویدیو، موسیقی و …) در بستر اینترنت

سایر مقالات : شبکه وایرلس چیست